وقتی شناسنامه نداری یعنی هویت نداری، از بسیاری خدمات اجتماعی محرومی اما آن هنگام که پس از سالها ناآگاهی از داشتن سند سجلی و سرگردانی در دستگاههای مختلف اداری و محرومیت از خدمات به یک باره صاحب سجل و هویت می شوی لذتش چند برابر می شود.
هویت مجموعه نگرش و ویژگی های یک فرد در جامعه محسوب می شود که آن فرد را از دیگران متمایز می کند، اهمیت این مقوله سبب شد تا ضروت ثبت هویت افراد در هر جامعه بیش از پیش احساس شود.
شماری از مردم سیستان و بلوچستان در سالهای گذشته به دلایل مختلف نظیر کم توجهی رژیم سابق، نبود نمایندگی ثبت احوال در محل، دوری از مرکز شهرستان و فقدان راه ارتباطی مناسب، بی سوادی، نا آگاهی از مزایای شناسنامه، زایمان در منزل، مشکلات اقتصادی، ازدواج با اتباع بیگانه و غیره موفق به دریافت این سند هویتی مهم نشده اند که این امر مشکلات فراوانی را برای آنان به همراه داشته است.
حضور اتباع بیگانه در این استان و تلاش برخی از آنان برای دریافت شناسنامه با تهیه استشهاد محلی و غیره و اسامی و هویت جعلی سبب شد تا مسئولان و کارشناسان دستگاههای دست اندرکار با دقت و حساسیت بیشتری نسبت به صدور شناسنامه اقدام کنند.
به گفته یکی از شهروندان زاهدانی که خود را محمد حسین محمودی معرفی کرد؛ تا چند سال پیش برخی اتباع بیگانه شناسنامه مردگان را خریداری و با تغییر عکس و هویت جدید همانند یک فرد ایرانی از امکانات و خدمات بهره مند شده و همچنان به زندگی خود ادامه می دهند.
وی افزود: برخی اتباع بیگانه نیز همانند ایرانیان فاقد شناسنامه با تهیه مدارک محلی و ارائه درخواست برای سند سجلی مدعی می شدند که در روستاهای دورافتاده استان زندگی می کردند و از دریافت شناسنامه محروم مانده اند.
چنین مسائلی سبب شده بود تا در گذشته رسیدگی به پرونده فاقدان شناسنامه در بازه زمانی طولانی انجام می شد اما در دولت تدبیر و امید باتجهیز دستگاههای دست اندرکار به سامانه های پیشرفته و الکترونیکی و پیگیری های مسئولان استانی برهه زمانی تعیین تکلیف فاقدان شناسنامه کوتاه تر شد.
در سالهای اخیرعلاوه بر تعیین تکلیف وضعیت افراد مشکوک التابعه سیستان و بلوچستان در راستای سیاست های انسان دوستانه جمهوری اسلامی ایران و تاکید رهبر معظم انقلاب زمینه برای ادامه تحصیل چندین هزار واجب التعلیم فاقد شناسنامه ایرانی و تبعه خارجی نیز از امکانات آموزشی استان بیش از گذشته فراهم شد.
** صدور شناسنامه برای 25 هزار و 774 نفر فاقد سند سجلی
مدیرکل ثبت احوال سیستان و بلوچستان گفت: با عزم دولت و مسئولان استانی در تعیین تکلیف مشکوک التابعین برای 25 هزار و 774 نفر افراد فاقد شناسنامه و فرزندان آنان در استان از سال 92 تاکنون سند سجلی صادر شده است.
رضا راحت دهمرده اظهار داشت: یکی از مشکلات ثبت احوال در سیستان و بلوچستان افراد فاقد شناسنامه مدعی ایرانی بودن هستند که مهم ترین علت آمار زیاد فاقدان شناسنامه در این استان حضور اتباع بیگانه و مشکوک التابعه است.
وی افزود: بر اساس قانون و دستورالعمل های اجرایی برای تعیین تکلیف فاقدان شناسنامه، افرادی که مدارک نَسَبی دارند براساس قانون باید مدارک نسبی از پدر و جد پدری خود ارائه دهند تا مامور ثبت احوال در اجرای دستورالعمل نسبت به تشکیل پرونده فاقد شناسنامه اقدام کند.
وی ادامه داد: در این راستا مدارک لازم اثبات نسب شامل مدارک پدر و مادر و بستگان نسبی تکمیل و در نهایت از طریق مراجع مربوطه هویت و تابعیت فرد استعلام می شود و پس از تکمیل پرونده برای بررسی تابعیت به شورای تامین شهرستان مربوطه ارسال می شود.
وی تصریح کرد: در سال های گذشته روند رسیدگی به پرونده های مشکوک التابعین با کندی صورت می گرفت به طوری که از سال 74 تا 91 تنها19 هزار شناسنامه صادر شده بود.
مدیرکل ثبت احوال سیستان و بلوچستان افزود: این موضوع از سال 92 در دستور کار جدی مسئولان استانی قرار گرفت به طوری که سال 93 را باید نقطه عطفی در این زمینه دانست زیرا در این سال این اداره کل با رسیدگی و تعیین تکلیف929 پرونده موفق به کسب رتبه نخست کشور شد.
دهمرده اظهار داشت: در استانهای دیگر آمار پرونده های فاقدان شناسنامه بالا نیست زیرا معمولا فقط در استان های مرزی افراد فاقد شناسنامه وجود دارند.
وی بیان کرد: تعدادی از افرادی که به ثبت احوال مراجعه می کنند فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی هستند که برای این افراد هیچ اقدامی در مرحله نخست از سوی ثبت احوال قابل انجام نیست.
وی ادامه داد: این افراد ابتدا باید به اداره امور اتباع خارجی مراجعه و تشکیل پرونده دهند و پس از طی مراحل قانونی در صورت دریافت سند تابعیت از وزارت امور خارجه، امکان صدور شناسنامه برای آنان وجود دارد.
مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان نیز گفت: همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید 16 هزار دانش آموز فاقد شناسنامه در مدارس این استان نام نویسی کردند که افزون بر چهار هزار نفر آنان را تبعه کشور افغانستان تشکیل می دهند.
علیرضا نخعی اظهار داشت: این تعداد از اتباع کشور افغانستان در مدارس شهرستان های زاهدان، چابهار و ایرانشهر مشغول تحصیل هستند.
وی ادامه داد: آمار دانش آموزان فاقد شناسنامه سیستان و بلوچستان امسال با 16 هزار نفر نسبت به 9 هزار نفر پارسال رشد قابل توجهی داشته است.
استان سیستان و بلوچستان با 187 هزار و 502 کیلومتر مربع پهناورترین استان ایران محسوب می شود و با 2 کشور افغانستان و پاکستان افزون بر 1300 کیلومتر مرز زمینی دارد.
این استان در زمان جنگ های داخلی افغانستان میزبان شمار زیادی از مهاجران این کشور همسایه بود و با وجود اقدامات گسترده دستگاههای عضو شورای تامین هر چند از افزایش روند قاچاق انسان (اتباع بیگانه) کاسته شده اما هنوز هم مردم سیستان و بلوچستان هر از گاهی شاهد ادامه این معضل هستند.
ایرنا