معاون استاندار و فرماندار ویژه زابل با اشاره به خسارت گسترده ناشی از قطع آب رودخانه هیرمند به کشاورزی و دامداری شمال استان گفت: متأسفانه بخش عمده‌ای از اراضی و محصولات خسارت‌دیده ناشی از خشکسالی و قطع آب هیرمند تحت پوشش بیمه نیستند.
به گزارشگروه سیستان فراموش شده به نقل از تسنیم بیش از 9 ماه است که هیرمند هیچ آبی با خود برای کشاورزان سیستان نمی‌آورد و نه تنها آن‌ها را ناامید کرده که خسارت سنگینی هم به آن‌ها وارد کرده است.
همچنان مسئولان محلی در حال برآورد حجم خسارت‌ها هستند اما به دلیل گستردگی خسارت‌ها در بخش‌های کشاورزی، دامداری، شیلات، مراتع و عشایر هنوز جمع‌بندی نهایی از میزان آن آماده نشده است.
اما آنچه کشاورزان را بیش از قبل نگران‌تر می‌کند، موضوع بیمه نبودن اراضی کشاورزی آن‌ها است، هوشنگ ناظری معاون استاندار و فرماندار ویژه زابل دراین‌باره به خبرنگار تسنیم گفت: تاکنون حجم خسارت به کشاورزان سیستان در دو بخش زراعت و باغداری 55 میلیارد تومان برآورد شده ولی هنوز ارزیابی‌ها از میزان خسارت به بخش دامداری، صیادی و مراتع سیستان و برآورد خسارت اعلام نشده است.
معاون استاندار و فرماندار ویژه زابل افزود: همه کشاورزان محصول خود را بیمه نکردند و متأسفانه بخش عمده‌ای از اراضی و محصولات خسارت‌دیده ناشی از خشکسالی و قطع آب هیرمند تحت پوشش بیمه نیستند.
وی ادامه داد: به همین دلیل پیشنهاد دادیم این موضوع به صندوق “خسارت” تعمیم داده شود و کمک و حمایتی هم به این صندوق بشود تا بتواند اراضی و محصولات خسارت‌دیده را تحت پوشش قرار دهد.
ناظری با بیان اینکه در جلسه فرمانداری خسارت‌های مختلف بخش کشاورزی اعلام شده است، ادامه داد: رقم‌ها و مبالغ اعلام شده صورت‌جلسه و به مرکز استان ارسال و در ستاد مدیریت بحران استان بررسی می‌شود تا از منابع مشخصی که تعریف‌شده، هم صندوق بیمه و هم از صندوق خسارت، تأمین شود.
معاون استاندار و فرماندار ویژه زابل با بیان اینکه خسارتی که به کشاورزان تحمیل‌شده به سبب عدم رهاسازی آب در رودخانه هیرمند است، تصریح کرد: اگر این رودخانه به‌موقع آب را به کشاورز می‌رساند، این مشکلات و خسارت‌ها به بار نمی‌آمد.
وی ادامه داد: سال گذشته از محل چاه نیمه‌ها یک نوبت آب به کشاورزان پرداخت شد تا کشاورزی کنند، اما آب بعدی که طبق روال گذشته باید از محل رودخانه هیرمند رهاسازی و تأمین می‌شد، نشد و کشاورزان، دامداران و مراتع شمال استان خسارت دیدند.
چالش طوفان‌های 120 روزه و خشک ماندن هامون
اما امسال خسارت خشکی رودخانه فعلاً در بخش کشاورزی سر باز کرده و قرار است در روزهای آینده با شروع فصل بادهای 120 روزه چالش ریزگردها را نیز دو چندان کند. چالشی که با کابوس خشک ماندن تالاب هامون به واقعیت تبدیل می‌شود.
به گفته مدیرکل دفتر مدیریت بحران استان در سال 96 که بخش‌های از تالاب هامون آب داشت، طوفان‌های 120 روزه سیستان غلظت آلودگی هوای پنج شهرستان شمالی استان را به 110 برابر حد مجاز رساند.
از طرفی خشکی تالاب هامون و وزش بادهای 120 روزه سبب شد که زابل در سال 2016 از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان انتخاب شود. موضوعی که ممکن است با قطع آب هیرمند و خشک ماندن تالاب هامون امسال نیز تکرار شود.
سالی بد در انتظار هامون است
ناظری فرماندار زابل در بخش دیگری با اشاره به کمبود آب برای مصرف شرب، به وضعت بد تالاب هامون نیز پرداخت و عنوان کرد: امسال وضعیت منابع آب شمال استان به‌گونه‌ای است که حق آبه کشاورزی و زیست محیطی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
عضو کارگروه استانی احیای تالاب هامون با بیان اینکه حق آبه زیست محیطی تالاب هامون از منابع داخلی آب 60 میلیون مترمکعب است، افزود: اما واقعیت این است که مشکل تالاب هامون با این میزان آب حل نمی‌شود.
وی ادامه داد: این حق آبه داخلی براساس منابع موجود داخلی در جلسات متعدد در سال‌های گذشته محاسبه و تعیین شده است و مشکل تالاب هامون با آبی با حجم میلیون مترمکعبی حل نمی‌شود. چرا که این تالاب ذخیره‌گاهی است که بیش از 10 میلیارد مترمعکب آب نیاز دارد بنابراین 60 میلیون مترمکعب قابل طرح موضوع نیست.
ناظری گفت: اگر چه بخشی از این میزان را طی چند ماه گذشته رهاسازی کردند و به آن قسمت‌هایی که باید، رفته است. اما وقتی که آب نباشد همانطورکه در بحث زراعت و باغداری و عشایر آب کم می‌آید، در بحث زیست محیطی هم کم خواهد آمد.
نماینده مجلس: وزارت خارجه پیگیر قطع آب هیرمند باشد
احمدعلی کیخا نماینده مردم پنج شهر شمالی سیستان و بلوچستان درباره آخرین وضعیت پیگیری حق آبه رودخانه هیرمند به خبرنگار تسنیم گفت: برای پیگیری موضوع به وزارت امور خارجه رفته و دراین‌باره صحبت‌هایی شد که قرار است وزارت امور خارجه این موضوع رو پیگیری کند.
وی با اشاره بر اینکه انتظارات خودمان درباره پیگیری حق آبه رودخانه هیرمند را در وزارت امور خارجه مطرح کردیم، افزود: انتظار داریم که حداقل یک یادداشت اعتراضی به دولت افغانستان داده شود و از طرفی سفیر افغانستان را احضار و مراتب اعتراض ما را به آن‌ها اعلام کنند.
نماینده مردم زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در نطقی در مجلس به این موضوع اشاره کردم، گفت: وزارت امور خارجه با توجه به ابزارهای دیپلماسی که وجود دارد پیگیر حق آبه‌های هیرمند و تالاب هامون باشد.
هر ثانیه 24 مترمکعب؛ حق آبه ایران از رودخانه هیرمند است
براساس معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند بین ایران و افغانستان، باید در هر ثانیه 24 مترمکعب آب در بخش داخلی رودخانه هیرمند در خاک ایران جریان داشته باشد، اما به گفته کارشناسان، افغانستان در دو دهه اخیر این تقویم زمانی را رعایت نکرده و سیلاب‌های مقطعی در فصل بهار را به‌عنوان حق آبه قلمداد می‌کند.
رعایت نشدن تقویم زمانی پرداخت حق آبه، همه ساله خسارت‌های جبران‌ناپذیری به کشاورزان شمال استان وارد کرده و می‌کند، خسارت‌هایی که هم در زمان خشکی رودخانه و هم در زمان سیلاب‌های غیرقابل‌کنترل آن است که تأسیسات کشاورزی، منازل مسکونی و نهرها را تهدید می‌کند.